با فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، بازار آهن‌آلات وارد یکی از حساس‌ترین دوره‌های خود در سال‌های اخیر شده است. کارشناسان معتقدند این تصمیم نه تنها فضای سیاسی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند پیامدهای جدی اقتصادی، به‌ویژه در حوزه فولاد و محصولات وابسته، به همراه داشته باشد.
تأثیر فوری بر نرخ ارز و بازار داخلی
در نخستین واکنش‌ها، نرخ ارز با نوسانات شدیدی همراه شد و همین تغییر به سرعت در بازار آهن‌آلات منعکس گردید. قیمت میلگرد، تیرآهن و ورق در معاملات اخیر رشد محسوسی داشته است. فعالان بازار می‌گویند افزایش هزینه‌های واردات مواد اولیه و دشوار شدن مبادلات خارجی از مهم‌ترین عوامل این جهش قیمتی است.
یکی از فروشندگان در بازار آهن شادآباد تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأکید کرد:
«تنها در چند روز اخیر، قیمت میلگرد بیش از یک میلیون تومان در هر تن افزایش یافته و این روند همچنان ادامه دارد. خریداران عمده هم فعلاً دست نگه داشته‌اند تا وضعیت مشخص‌تر شود.»
تجربه تحریم‌های گذشته
فعالان صنعت فولاد یادآور می‌شوند که تجربه تحریم‌های سال‌های قبل نشان داده است بازار در کوتاه‌مدت با افزایش هزینه‌ها و کمبود عرضه مواجه می‌شود، اما در ادامه مسیرهای جایگزین برای صادرات و واردات پیدا می‌شود. به گفته کارشناسان، این بار نیز احتمال تکرار چنین روندی وجود دارد، اما مدت زمان آن و میزان فشار بر صنایع هنوز قابل پیش‌بینی نیست.
واکنش تولیدکنندگان و پروژه‌های عمرانی
شرکت‌های تولیدکننده فولاد نگران محدودیت در صادرات و کاهش درآمدهای ارزی هستند. یکی از مدیران کارخانه‌های بزرگ فولاد کشور اعلام کرده است:
«با توجه به محدودیت‌های ایجادشده، احتمال دارد بخشی از تولید به دلیل مشکلات در تأمین قطعات و مواد اولیه متوقف شود. در چنین شرایطی، حفظ ثبات بازار داخلی برای ما اولویت دارد.»
از سوی دیگر، پروژه‌های عمرانی و ساختمانی نیز با افزایش هزینه‌ها مواجه شده‌اند. پیمانکاران هشدار می‌دهند که جهش قیمت آهن‌آلات می‌تواند موجب رکود در اجرای طرح‌های عمرانی و افزایش قیمت مسکن شود.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت و بلندمدت
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که در کوتاه‌مدت، بازار آهن‌آلات شاهد تلاطم و رشد قیمت‌ها خواهد بود. با این حال، اگر دولت بتواند سیاست‌های حمایتی مؤثری در پیش بگیرد و مسیرهای صادراتی جدیدی تعریف شود، احتمال ایجاد ثبات نسبی در بلندمدت وجود دارد.
یکی از کارشناسان بازار سرمایه می‌گوید:
«تحریم‌ها فشار زیادی به صنایع وارد می‌کند، اما ایران در سال‌های گذشته توانسته بخشی از این فشارها را با دیپلماسی اقتصادی و توسعه بازارهای منطقه‌ای جبران کند. این بار هم احتمالاً چنین رویکردی در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
نتیجه‌گیری
بازار آهن‌آلات اکنون در موقعیتی حساس قرار دارد؛ موقعیتی که هر تغییر سیاسی یا اقتصادی می‌تواند به سرعت بر قیمت‌ها و روند معاملات اثر بگذارد. فعالان بازار این شرایط را آزمونی سخت برای دولت، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان داخلی می‌دانند. به نظر می‌رسد روزهای آینده برای صنعت فولاد و بازار آهن‌آلات ایران سرنوشت‌ساز خواهد بود.
